رک (باکس تابلو برق)
در مهندسی برق و شبکه، «رک» (Rack) — که در فارسی معادل «باکس تابلو برق» یا «قفسه تجهیزات» نیز شناخته می‌شود — یک محفظه یا چارچوب فلزی استاندارد است که برای نصب، نگهداری و سازماندهی تجهیزات صنعتی، تابلوهای برق، سرورها، تجهیزات شبکه و کنترل‌کننده‌ها طراحی شده است .
🔧 کاربردها و کارکردها
-
محافظت فیزیکی و ایمنی تجهیزات
-
تجهیزات داخل رک در برابر ضربه، نفوذ گردوغبار، تماس ناخواسته و دسترسی غیرمجاز محافظت می‌شوند .
-
-
مدیریت کابل‌کشی و تهویه هوای مؤثر
-
رک‌ها امکان عبور و سازماندهی کابل‌ها، و نصب سیستم‌هایی برای تهویه و خنک‌سازی (فن، کانال هوا) را فراهم می‌کنند .
-
-
دسترس‌پذیری و نگهداری آسان
-
رک‌های دیواری و ایستاده طراحی شده‌اند تا تعمیر و نگهداری سریع با تجهیزات کشویی یا ریلی ممکن باشد .
-
🧱 ساختار و اجزای رک
-
ابعاد استاندارد: عرض حدود ۱۹ اینچ که تجهیزات با استاندارد رک‌مونت به آن متصل می‌شوند. ارتفاع بر اساس واحد «یونیت» (U) محاسبه می‌شود؛ هر U ≈ 4.445 سانتی‌متر .
-
انواع براساس نصب:
-
رک دیواری: مناسب فضای کوچک، در اندازه‌هایی مثل ۲U تا ۱۵U با عمق معمولاً کمتر از ۴۵ سانتی‌متر .
-
رک ایستاده (Floor-standing): با ارتفاع بزرگ (مثلاً تا ۴۲U) و عمق بیشتر (۶۰–۱۰۰ سانتی‌متر) و قابلیت تحمل وزن بالا، اغلب دارای چرخ و پایه است .
-
-
اجزای داخلی پایه:
-
ریل‌ها (Rail Kits)، درب، پانل‌های جانبی، سینی‌های متحرک یا ثابت، مدیریت کابل و تهویه، قفل و درهای مشبک برای تهویه و امنیت.
-
🧩 کاربرد خاص در تابلو برق و کنترل
-
تابلو برق رک (Rack Panel): انواع تابلوبرقی هستند که ساختار قفسه‌ای دارند و تجهیزات کنترلی، اندازه‌گیری، الکترونیکی و مخابراتی را روی ریل‌های داخل رک نصب می‌کنند.
-
در تابلوهای صنعتی، رک‌ها می‌توانند به‌صورت پنل کشویی یا دارای کاربرد swing باشند تا دسترسی آسان‌تر برای تعمیر فراهم کنند.
📋 جدول مقایسه
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| عرض استاندارد | ≈ ۱۹ اینچ (مطابق استاندارد رک‌مونت) |
| ارتفاع (U) | معیار فضای عمودی رک؛ ۱U ≈ 4.445 سانتی‌متر |
| نوع نصب | دیواری (فضای کم) یا ایستاده (دیتاسنترها، تجهیزات سنگین) |
| امکانات جانبی | قفل، تهویه، سینی، مدیریت کابل، بلنک پنل، درب مشبک یا شیشه‌ای |
| مخاطب اصلی | مراکز داده، شبکه‌سازی، سیستم‌های کنترل صنعتی و تابلوبرق‌های Rack |
✅ جمع‌بندی
رک یک ساختار استاندارد برای نصب مدیریت‌شده تجهیزات شبکه یا برق است. این ساختار امنیت فیزیکی، تهویه مناسب، مدیریت کابل‌کشی و دسترسی سریع را فراهم می‌کند. در تابلوبرق‌های صنعتی نیز از رک برای منظم نگه داشتن تجهیزات کنترل، اندازه‌گیری و فرمان استفاده می‌شود.