رگلاتور
رگلاتور در ابزار دقیق، رگولاتور فشار (Pressure Regulator) تجهیزی است که به‌صورت مستقل و مکانیکی، فشار یک سیال (گاز یا مایع) را کاهش داده و در حد مشخصی نگه می‌دارد، بدون نیاز به هیچ کنترلر خارجی.
⚙️ عملکرد و اجزای اساسی
-
وظیفه اصلی: کاهش فشار ورودی (High Pressure) به یک فشار خروجی پایدارتر و کمتر، با بازخورد مستقیم فشار کنترل‌شده که به صورت مکانیکی اعمال می‌شود (نمونه: فنر-دیافراگم یا پیستون).
-
اجزای کلیدی:
-
محرک (Restricting element): شیر کنترل یا poppet valve
-
محصول اندازه‌گیری (Measuring element): دیافراگم یا پیستون
-
مکانیزم بارگذاری (Loading element): فنر یا فشار گنبدی که توسط پیچ تنظیم قابل تنظیم است
-
🧪 انواع رایج رگولاتور:
| نوع رگولاتور | عملکرد اصلی |
|---|---|
| کاهنده فشار (Pressure Reducing Regulator) | کاهش فشار ورودی به فشار قابل استفاده (Downstream)، و حفظ آن در حد تنظیم‌شده |
| رگولاتور فشار پس‌فشار (Back-Pressure Regulator) | حفظ فشار upstream و جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار ورودی |
-
رگولاتور یک‌مرحله‌ای (Single-stage): مناسب برای کاهش فشار‌های نسبتاً کم و پایدار
-
دو-مرحله‌ای (Two-stage) یا Multi-stage: برای کنترل دقیق‌تر فشار در شرایط تغییر زیاد فشار ورودی کاربرد دارد
🌐 استفاده در ابزار دقیق
-
تأمین فشار هوای ابزار دقیق: در سیستم‌های پنوماتیک، رگولاتور فشار هوای ابزار دقیق (instrument air regulator) فشار ورودی را کاهش و تثبیت می‌کند تا ولو پوزیشنر، I/P ها، ولو کنترل و سایر تجهیزات با فشار مناسب تغذیه شوند.
-
کاربرد در سیستم‌های سنجش نمونه یا آنالیز: تنظیم و نگهداری فشار ثابت برای دستگاه‌های حسگر، کروماتوگرافی و سیستم‌های نمونه‌برداری دقیق برای پایداری عملکرد تجهیزات آنالیز.
📝 مزایا و موارد مهم انتخاب
-
⚡ عمل مستقل و بدون برق: رگولاتورهای مکانیکی بدون نیاز به برق یا کنترلر کار می‌کنند.
-
⏱️ واکنش سریع و خودتنظیم‌شونده: بازخورد مکانیکی باعث پاسخ‌دهی سریع به تغییر فشار می‌شود.
-
🔧 ثبات مطلوب در شرایط نوسان فشار ورودی (مخصوصاً با طراحی دو مرحله‌ای).
-
📌 انتخاب دقیق به پارامترهایی مانند: محدوده فشار ورودی و خروجی، دبی جریان، نوع سیال، مواد سازگار با سیال (مانند استنلس‌استیل برای گازهای خورنده)، دقت تنظیم (droop، hysteresis) و نیاز به رله شدن فشار ماندگار در سیستم ابزار دقیق اهمیت دارد.
✅ جمع‌بندی
رگولاتور در ابزار دقیق به‌عنوان یک شیر خودتنظیم‌کننده فشار شناخته می‌شود که با مکانیزم فنر–دیافراگم یا پیستون، فشار را کاهش داده و آن را حفظ می‌کند. این ابزار نقشی کلیدی در تأمین فشار هوای ابزار دقیق، تضمین عملکرد پایدار ولوها، پوزیشنرها و سایر تجهیزات پنوماتیکی ایفا می‌کند.